Zapewne każdy kto otrzymywał korespondencję z ZUS zastanawiał się dlaczego w niektórych przypadkach pisma z ZUS wysyłane są listami zwykłymi co powoduje wrzucenie ich do skrzynki. W taki sposób doręczane są również decyzje ZUS, od których służy prawo odwołania.
Jak w takim przypadku wygląda liczenie terminu do wniesienia odwołania?
Przepis art. art. 4779 § 1 KPC stanowi, że odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję lub do protokołu sporządzonego przez ten organ w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Jak wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Krakowie, dla oceny zachowania terminu istotne jest ustalenie czy i kiedy zaskarżona decyzja została doręczona odwołującemu. W tym zakresie z kolei kierować należy się regułami ustanowionymi w postępowaniu administracyjnym, gdyż faza poprzedzająca postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter postępowania administracyjnego. Dlatego też fakt doręczenia decyzji może być stwierdzony wówczas, kiedy jest pewne, że otrzymała ją właściwa osoba (art. 42 § 1 KPA i art. 43 KPA) lub że spełnione zostały warunki określone w przepisie art. 44 KPA (tzw. doręczenie zastępcze). Jeżeli nie doszło do doręczenia decyzji adresatowi bądź doręczenie zastępcze jest nieskuteczne, bieg terminu do wniesienia odwołania od tej decyzji w ogóle nie rozpoczyna się. W takiej sytuacji za datę doręczenia należy uznać dzień, w którym adresat faktycznie otrzymał decyzję lub zapoznał się z jej treścią (wyrok Sąd Apelacyjnego w Krakowie z dnia 8 sierpnia 2016 r., III AUz 142/16, źródło SIP Legalis).
W praktyce spotkałem się z sytuacją, w której ZUS, w odpowiedzi na odwołanie wnosił o jego odrzucenie (z uwagi na przekroczenie terminu do wniesienia odwołania) pomimo, że w postępowaniu sądowym nie potrafił wykazać daty doręczenia decyzji, właśnie z powodu przesłania jej listem zwykłym. ZUS opierał wówczas swoje przekonanie na dacie wysłania korespondencji. Oczywiście wniosek taki nie znajdował wówczas usprawiedliwionych podstaw. Jeżeli więc przegapiłeś termin na odwołanie od decyzji ZUS, która nie była doręczona listem poleconym to złożenie odwołania „po terminie” nie będzie skutkowało jego odrzuceniem, chyba że na jakiejś innej podstawie zostanie ustalone, że zostałeś zapoznany z decyzją w określonej dacie, przypadającej dalej niż 30 dni przed wniesieniem odwołania np. sam wskażesz na taką datę w odwołaniu lub w jakiejś innej korespondencji do ZUS.
Grzegorz Kawka, adwokat Wrocław